Sanskrit

धुवोपाख्यानत् पुरा उत्तानपादो नाम राजा आसीत् । तस्य द्वे पल्यौ आस्ताम्-सुनीतिः सुरुचिश्च । सनीति: ज्येष पत्नी आसीत्, सुरुचिः तु कनिष्ठा आसीत् । सुरुचिः पत्युः अतीव प्रियासीत् । सुनीतेः पुत्रस्य नाम ध्रुवः सुरूचे पुत्रस्य च नाम उत्तमः आसीत् । तयोः सुरुचेः पुत्रः उत्तमः नृपस्य प्रियतरः आसीत् । एकदा राज्ञः उत्तानपादस्य क्रोडे उत्तमः आसीनः आसीत् । उत्तमं […]

नरस्य मित्रम् धर्मः शत्रुः दोषः (अवगुणः) आभूषणम् सद्वाणी गुरुः पितरौ ज्ञानम् तत्त्वार्थसम्बोधः दया सर्वसुखैषित्वम् धर्मः कर्तव्यपरायणता कार्यम् सर्वजीवकल्याणम् अमूल्यं वस्तु समय: पूजास्थलम् स्वकर्मस्थलम् रक्षकः स्वकर्म हन्ता स्वकर्म ध्रुवसत्यम् मृत्युः आलोचनम् आत्मालोचनम् पुस्तकम् संसारः उपलब्धिः परहितरक्षा व्याधिः हृदयपरितापः मित्र धर्म है। शत्रु – दोष (अवगुण) है। आभूषण – सुन्दर वाणी है। गुरु – माता-पिता हैं। ज्ञान – तत्वार्थ की जानकारी है। दया – सभी को सुखी देखने की भावना है। धर्म – अपने

क्रियताम् एतत् यदि किमपि करणीयम् इति इच्छा तर्हि परोपकारः क्रियताम्। यदि किमपि पालीनयम् इति इच्छा तर्हि धर्मः पाल्यताम् । यदि किमपि वक्तव्यम् इति इच्छा तर्हि सत्यम् उच्चताम् । यदि सङ्गः करणीयः इति इच्छा तर्हि सज्जनानां सङ्ग क्रियताम् । यदि व्यसने इच्छा अस्ति तर्हि दानव्यसनं पाल्यताम् । । यदि किमपि ग्रहीतव्यम् इति इच्छा सज्जनानां गुणाः गृह्यन्ताम्।

प्रियं भारतम् राजतां मे मनसि नः प्रियं. भारतम् । द्योतितं तत्स्वरूपं लसतु शाश्वतम् । मेखला विन्ध्यगोदावरी-जाह्नवी मस्तकं हिमगिरिः सागरो नूपुरम् ॥ राजतां मे … शिविदधीचिप्रभृतिभिस्तथा सेवितम् चन्द्रशेखर-भगतसिंह-विस्मिल प्रियम् । गान्धिना यत् प्रदत्तं स्वकं जीवनम् प्राणसर्वस्वदानैः कृतार्थीकृतम् ॥ राजतां मे …. स्वप्नदर्शि-प्रजातन्त्र-सम्पोषकम् विश्वनेतृप्रियं नेहरुपण्डितम्। शास्त्रि राजेन्द्र-अब्दुलहमीदादिकम् पुत्रजातं च लब्ध्वातिदर्यान्वितम् ॥ राजतां मे … सै न्यदाक्ष्यञ्च विज्ञानप्रौद्योगिकीम्

भारतभूषा संस्कृतभाषा भारतभूषा संस्कृतभाषा विलसतु हृदये हृदये । संस्कृतिरक्षा राष्ट्रसमृद्धिः भवतु हि भारतदेशे। श्रद्धा महती निष्ठा सुदृढ़ा स्यान्नः कार्यरतानां स्वच्छा वृत्तिर्नव उत्साहो यत्नो विना विरामम् । न हि विच्छत्तिश्चित्तविकारः पदं निधद्यस्ततम् सत्यपि कष्टे विपदि कदापि वयं न यामो विरतिम् ॥1॥ श्वासे भवासे रोमसु धमनिषु संस्कृतवीणाक्वणनम् चेतो वाणी प्राणाः कायः संस्कृतहिताय नियतम् ।। श्वसिमि प्राणिमि संस्कृतवृद्धयै

समयप्रज्ञाः कश्चन गामः आसीत् । तत्र कश्चन युवकः आसीत् । तस्य नाम दुर्गादासः । सः बुद्धिमान् । एकदा सर्वे ग्रामीणाः रात्री निद्रायां मानाः आसन् । तदा कृतश्चित् ‘चोरः चोरः’ इति आक्रोशध्वनिः श्रुतः । सर्वेऽपि ग्रामीणा: तत् श्रुत्वा त्वरया उत्थाय लवित्रं, दण्डः-इत्यादीनि आयुधानि स्वीकृत्य यतः ध्वनिः श्रुतः तत्र समायाताः।। तत्र दुर्गादासं दृष्ट्वा सर्वे-“चोरः कुब अस्ति ?

जागरण-गीतम् जागृष्व उत्तिष्ठ तत्परो भव                               ते लक्ष्यमार्ग आवाहयति । लोकोऽयं सहसा प्रेरयति ।                               भेरी नादम् उच्चारयति । सत्यं, ध्येयं दूरऽस्माकं,                               साहसमपि नहि न्यूनम् अस्ति । सङ्गे मित्राणि बहूनि पथि,                               चरणेषु तथाडूगदबलमस्ति । भस्मीकर्तुम् स्वर्णिम लङ्का,                               स अग्नियुतस्तु समायाति ॥ प्रतिपदं कण्टकाकीर्ण वै,                               व्यवहारकुशलता अस्मासु ॥ विजयस्य च दृढविश्वासयुता,                              

सत्यप्रियता विधानचन्द्ररायः श्रेष्ठः राजनीतिज्ञः चिकित्कश्च आसीत् । भारतरत्नबिरुदभाक्सः पश्चिमबङ्गालस्य मख्यमंत्री आसीत। अत्यन्तं बद्धिमान स: छात्रदशायां प्रत्येक परीक्षायाम् अपि प्रथमस्थानं प्राप्नोति स्म । परं च एकदा सः महाविद्यालये परीक्षायाम् अनुत्तीणः जातः । सः प्रसङ्गः अस्ति- एकदा विधानचन्द्रः महाविद्यालयस्य मुख्यद्वारस्य पुरतः स्थितवान् आसीत् । तस्मिन् समये एव महाविद्यालयस्य प्राचार्य: स्वीयं यानं चालयन् महाविद्यालयम् आगच्छन् आसीत् । प्राचार्यः

राष्ट्रस्तुतिः अखण्ड राष्ट्रदेवं स्वं, नमामो भारतं दिव्यम् । नगेन्द्रः सैनिको भूत्वा, बलिष्ठो विस्तृतताकार । अरिभ्यो दुष्टवायुभ्यः, स्वदेशं त्रायते नित्यम् ॥ अखण्डं …. त्रिवृत्तः सागरः शिष्टो, विनीतः सेवको भूत्वा । पदप्रक्षापालनं कुर्वन्, विधत्ते वन्दनं पुष्पम् ॥ अखण्डं …… वहन्त्यः स्नेहजलधाराः, सुनद्यः मातृका भूत्वा। स्ववान् पालवन्त्यस्ताः ददत्यः श्यामलं शश्यम् । अखण्डं….. समधिकः स्वर्गतो रम्यः, स्वभारतवर्ष भूभागः ।

कन्यायाः पतिनिर्णयः कस्मिंश्चित् ग्रामे कश्चन् पण्डितः निवसति स्म । तस्मिन् ग्रामे सः सर्वमान्यः आसीत् । तस्य एका सर्वगुणसम्पन्ना कन्या आसीत् । आशैशवात् अतीव स्नेहसमादरसहिततया सा वर्धिता आसीत् । क्रमशः तस्याः वयोवृद्धिः अभवत् । तस्याः परिणयार्थं बहवः प्रस्तावाः आगताः । किन्तु उच्याकाक्षिणी सा कन्या प्रतिज्ञाबद्धा आसीत् यत् सर्वे यं प्रशंसन्ति यैश्च शक्तिशाली भवति, तमेव अहं वणोमि